Visok krvni pritisak (hipertenzija)

Krvni pritisak odgovara snazi kojom krvotok pritiska zidove arterija. Normalan krvni pritisak se kreće oko 120/80. Prvi, veći broj, odnosi se na najveći pritisak koji se dostiže kada se srčani mišić skuplja i pumpa krv u sudove. Niži broj odgovara pritisku za vrijeme pauze između dva otkucaja srca. Izraz “hipertenzija” koristi se neobično visok krvni pritisak, koji je opasan, pošto opterećuje srce, bubrege i krvne sudove više nego što treba. Vremenom ovo opterećenje može da izazove ozbiljna oštećenja organizma i da dovede do otkazivanja rada srca i bubrega ili do moždanog udara.

Rizik od smrti usljed ranog oboljenja srca, za osobe sa visokim krvnim pritiskom, duplo je veći nego za osobe koje imaju normalan krvni pritisak. Većina slučajeva visokog krvnog pritiska su kombinacija neuravnoteženog načina ishrane, nedovoljnog kretanja i stresa. Visok krvni pritisak je pritajeno oboljenje. Većina osoba sa visokoim krvnim pritiskom živi bez ikakvih simptoma, čak i ne zna da boluje od visokog krvnog pritiska.

Preporučene hranjive supstance kod visokog krvnog pritiska

Hranjiva supstanca	Preporučena dnevna doza	Komentari
Kalcijum	1-1,5 g	Može značajno da snizi krvni pritisak. Nedostatak kalcijuma mnogo je veći faktor rizika za hipertenziju nego slana hrana. Konzumirajte namirnice koje sadrže mnogo kalcijuma (npr. mliječni proizvodi od obranog mlijeka i zeleno lisnato povrće)
Magnezijum	400-600 mg (može da se uzima zajedno sa kalcijumom)	Magnezijum opušta krvne sudove. Nedostatak magnezijuma podiže krvni pritisak i veoma je rasprostranjena pojava u industrijski razvijenim zemljama
Folna kiselina	1 mg	Vrednovanje rezultata iz Nurses Health Study, pokazalo je smanjen rizik od hipertenzije
Arginin	2-4 g	Proširuje krvne sudove. Smanjuje faktor rizika ADMA (asimetrični dimetilarginin)
Taurin	2-6 g	Suplemento taurina mogu da snize krvni pritisak
Koenzim Q10	90-120 mg	Snižava previsok krvni pritisak
Omega 3 masne kiseline	1-1,5 g EPA u obliku kapsula ribljeg ulja	Jedite dva puta nedeljno ribu, to može da pomogne u snižavanju krvnog pritiska

Krvni pritisak treba redovno kontrolisati (najmanje dva puta godišnje), posebno one osobe koje spadaju u rizičnu grupu; npr. gojazne osobe i oni koji se ne kreću dovoljno. Osobe koje imaju bliske rođake, koji pate od hipertenzije, treba, takođe, redovno da kontrolišu krvni pritisak.

Preporučeni način ishrane

Gojazne osobe su podloženije nastanku visokog krvnog pritiska. One mogu značajno da smanje svoj krvni pritisak ako smanje težinu. Ishrana koja je bogata mastima životinjskog porijekla i holesterolom, podiže krvni pritisak, dok ishrana sa biljnim uljima, posebno maslinovim ulje, smanjuje rizik od hipertenzije. Kod jedne trećine stanovništva, krvni pritisak reaguje osjetljivo na rafinisane šećere, a veće količine dijetnih vlakana snižavaju krvni pritisak. Zato se preporučuje ishrana bogata složenim ugljenim hidratima i dijetnim vlaknima, sa malo rafinisanog šećera. Dodatne količine dijetnih vlakana u obliku ovsenih ili pšeničnih mekinja mogu da pomognu.

Oko jedne četvrtine stanovništva, ugroženo je solju (natrijumhlorid) koja povećava krvni pritisak. Kada se unose velike količine soli u organizam, to za posljedicu ima da u organizmu ostaje više tečnosti. Zbog povećane zapremine krvi, srce i bubrezi moraju da daju veći učinak, što opet vodi ka hipertenziji. Odrasloj osobi dovoljno je 1/4 kafene kašičice soli na dan, što otprilike odgovara 0,5 grama. U stvarnosti mi konzumiramo u prosjeku petnaest puta više od te količine. Osobe koje zamjene namirnice bogate solju, svježim namirnicama koje su bogate kalijumom (npr. banana i sok od narandže) snižavaju na taj način krvni pritisak.

Alkohol takođe, doprinosi visokom krvnom pritisku. Osobe sa visokim krvnim pritiskom smjele bi da dozvole sebi najviše dva pića u toku dana.

Posebne napomene:

• Bijeli luk ima svojstvo da snižava krvni pritisak. Osobe sa hipertenzijom mogu sniziti krvni pritisak konzumiranjem bijelog luka (ili ekstrakt od bijelog luka – Garlic Max);
• Prekomjerne količine olova ili kadmijuma u organizmu, često u kombinaciji sa niskim vrijednostima cinka, mogu da povise krvni pritisak. Detoksikacija i dodatan unos cinka, može da snizi krvni pritisak kod osoba koje su veoma opterećene teškim metalima;
• Redovno bavljenje aerobnim sportskim aktivnostima može da snizi krvni pritisak i doprinese da uopšte i ne dođe do pojave visokog krvnog pritiska;
• Hroničan stres, napetost i strah mogu da podignu krvni pritisak. Autogeni trening, tai či, joga i meditacija mogu da pomognu u otklanjanju stresa i da snize krvni pritisak;
• Lijekovi za sniženje krvnog pritiska dovode se u vezu sa različitim, neželjenim propratnim pojavama: nedostatak minerala, slabost i umor, nesanica, impotencija i depresije. Terapija ishranom i promjena životnih navika (smanjenje tijelesne težine i sport) mogu kod mnogih osoba sa hipertenzijom, da smanuje potrebne količine lijekova ili čak da ih učine nepotrebnim.

Burgerštajnov PRIRUČNIK HRANJIVIH SUPSTANCI